Kim Hoa là một huyện cũ của Việt Nam, tồn tại từ triều đại nhà Hậu Lê (năm Quang Thuận (1460-1469) thời vua Lê Thánh Tông) đến nhà Nguyễn (năm Thiệu Trị thứ nhất, 1841) thì bị đổi thành Kim Anh. Huyện Kim Hoa thuộc phủ Bắc Hà (sau đổi là phủ Thiên Phúc (vào năm Minh Mạng)) xứ Kinh Bắc.
Kim Hoa gồm 9 tổng (bao gồm 54 làng xã):
- tổng Phù Lỗ (gồm các xã Phù Lỗ, Phù Xá, Khê Nữ, Nhạn Tái, Bắc Giã, Xuân Nộn, Tảo Mai, Thái Phù, Càn Khê, Kim Tiên, Xuân Kỳ, Liên Lý), nay thuộc phần đất các xã Nguyên Khê (Càn Khê, Khê Nữ), Xuân Nộn (Xuân Nộn, Nhạn Tái, Kim Tiên) của huyện Đông Anh và Phù Lỗ (Phù Lỗ, Bắc Giã, Liên Lý), Đông Xuân (Xuân Kỳ) của huyện Sóc Sơn.
- Kim Hoa
- Da Thượng
- Đông Đồ
- Ninh Bắc
- Cổ Bái
- Quan Đình
- Tiên Dược
- Xuân Bảng
Đất huyện Kim Hoa xưa, ngày nay thuộc phần đất các huyện Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn của Hà Nội và thị xã Phúc Yên của tỉnh Vĩnh Phúc.
Biến đổi vùng đất Kim Hoa trong Cận và Hiện đại[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 1841 huyện Kim Hoa bị đổi sang thành huyện Kim Anh phủ Thiên Phúc (có thể là do phạm húy hoàng hậu nhà Nguyễn), nhưng không thay đổi địa giới (phủ Thiên Phúc sau còn được gọi là Tiên Phúc hay Tân Phúc). Từ năm 1831 đến năm 1901, đất huyện Kim Hoa (Kim Anh) thuộc tỉnh Bắc Ninh. Năm 1876-1903, huyện Kim Anh sáp nhập với huyện Đông Ngàn thành huyện Đông Anh[1], năm 1901 thuộc tỉnh Phù Lỗ. Năm 1903 Kim Anh lại được tái lập, tách khỏi Đông Anh, và sau thuộc tỉnh Phúc Yên. Sau năm 1945, Kim Anh thuộc các tỉnh Phúc Yên, Vĩnh Phúc (1950-1958), Vĩnh Phú (1958-1970). Năm 1970, mở rộng Hà Nội, cắt các xã Cao Minh, Nam Viên, Ngọc Thanh, Phúc Thắng, Kim Hoa, Thanh Lâm, Quang Minh về huyện Mê Linh tỉnh Vĩnh Phú, còn lại nhập với huyện Đa Phúc thành huyện Sóc Sơn, huyện Kim Anh không còn tồn tại nữa[2]. Phần đất huyện Kim Hoa cũ nay thuộc xã, phường, thị trấn: Cao Minh, Ngọc Thanh, Nam Viên, Xuân Hòa, Phúc Thắng (các xã phường này nay thuộc thị xã Phúc Yên); Minh Trí, Minh Phú, Tân Dân, Hiền Ninh, Thanh Xuân, Phú Cường, Quang Tiến, Mai Đình, Phú Minh, Phù Lỗ, Tiên Dược, Đông Xuân (các xã này thuộc huyện Sóc Sơn Hà Nội); Kim Hoa, Thanh Lâm, Chi Đông, Quang Minh (các xã, thị trấn thuộc huyện Mê Linh Hà Nội); Nam Hồng, Bắc Hồng, Nguyên Khê, Xuân Nộn (các xã thuộc huyện Đông Anh Hà Nội).
- ^ mục từ Đông Anh (huyện) trong cuốn Từ điển Hà Nội-địa danh của Bùi Thiết, trang 122-123.
- ^ mục từ Kim Anh (huyện) trong cuốn Từ điển Hà Nội-địa danh của Bùi Thiết, trang 231-232.
- cuốn Tên làng xã Việt Nam đầu thế kỷ 19
- cuốn Từ điển Hà Nội-địa danh, của Bùi Thiết
- tập bản đồ hành chính Việt Nam, Administrative Atlas, nhà xuất bản Bản đồ.
Comments
Post a Comment